Het heeft vast met yin en yang te maken. Of met water, vuur, aarde en wat was het ook weer. Gele gal denk ik. Of bloed. Want ik houd van bonen, en sommige andere mensen niet. Bonen, erwten, peulvruchten en hun speciale, eigen melige smaak zorgen voor een waterscheidinkje tussen de bewoners van ons oude Europa. Net zoals ik de pest heb aan oesters en andere koude glibbers, zo blieven zij geen erwten- en bruinebonensoep, geen cassoulet, geen linzenschotels, geen favada, geen humus. De oesterslurpers vinden dat mijn emotionele en culinaire leven mank gaat, en zo vind ik dat van dat van de bonenmijders. Maar niks aan te doen. Lid worden van de gehandicaptenbond mag toch niet.
Bonen en erwten zijn fantastisch. Dat subtiel kruimige, dat zoet zandige dat langs je tong gaat als nat strandzand langs je augustusvoeten. Goed beschouwd heeft het wel iets van chocolade, dat trage, dat taaie, dat gevoel dat er iets gebeurt terwijl het in je mond zit, eerst nog stroef, overgaand in smeuïg, als een overgave.
Maar let wel hè, dat werkt alleen als er nog iets aanwezig is: vet. Olijfolie, varkens- of eendenvet, boter. Maak vetloze erwtensoep en het is niks. Een scheut volle melk in de bonensoep – een oud recept van Klaas’ moeder – werkt al. Nog intenser, maar bepaald niet slankmakend, is het heel langzaam koken van de bonen in gezelschap van de vette nalatenschap van een varken, zwoerd vooral, zoals bij favada en cassoulet gebeurt. En hola, mag ik me dan voor ik aan het recept begin nog even opwinden over de malle wens, nog onlangs in de Volkskeuken geuit, om erwtensoep te willen pureren met een staafmixer? Olvarit koop je maar in de winkel. Erwtensoep hoeft niet perfect glad te zijn, moet dat ook niet zijn. Trouwens, als je lang genoeg kookt, vallen de erwten vanzelf uit elkaar.
Bruinebonensoep: snijd zelf kloeke blokken spek – kant-en-klare reepjes zijn niks. Bak ze eventjes aan in een drup olijfolie. Doe de uien, wortel, selder en knoflook erbij en bak tot de uien zacht worden. Voeg de bonen met hun vocht en de kruiden toe en kook zachtjes een half uur. Pureer de helft van de soep met de melk. Voeg zout toe en zo veel water als nodig en wam goed door. Giet aan tafel olijfolie in je bord soep.
Bruinebonensoep
Voor 4 personen
200 gram ontbijtspek aan een stuk
dure olijfolie
2 uien, in dikke flinters
1 worteltje, gesnipperd
1 stengel bleekselderij, gesnipperd
1 teen knoflook, geplet
1 heel + 1/2 blik bruine bonen, met hun vocht
1/4 l melk
chilipeper naar smaak
1 eetlepel gemalen komijn
1 kruidnagel